Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 10 Mart 2022
tarihinde oy çokluğu ile aldığı 2016/5903 başvuru numaralı kararı, Resmi
Gazete’nin 10 Ağustos 2022 tarih ve 31919 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
Kurumumuzca, gerekçesiyle birlikte bugün öğrenilen AYM kararına ilişkin;
kamuoyunun bilgilendirilmesi adına aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek
duyulmuştur.
En
başta vurgulamak isteriz ki, 02 Ocak 1961 tarih ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu
Teşkiline Dair Kanunun “Müeyyide” başlıklı 49. maddesi, bugüne kadar hiç değişmemiştir.
Genel Kurulumuz, söz konusu maddeye dayanarak 1961, 1964, 1994 ve 2022
yıllarında Basın Ahlak Esaslarını belirlemiştir.
Bütün
bu mevzuat hükümleri birçok mahkeme kararında hukuki kaynak olarak kabul
edilmiştir. Hatta AYM’nin 2016/5653, 2016/73997 ve 2017/30597 başvuru numaralı
kararlarında, anılan kanun hükmünün kanunilik ölçütünü karşıladığı açıkça
vurgulanmıştır.
Bu
tespitin ardından Anayasa Mahkemesi, basın ahlak esasları ile ilgili olarak
kendisine yapılan başvuruları münferit olarak ele almış ve müeyyide kararının
ölçülülük ilkesine uygun olup olmadığını esastan incelemiştir.
Ancak
bu son kararıyla AYM, 195 sayılı Kanunun 49. maddesinde yapısal bir sorun
tespit ederek, önceki görüşünden ayrılmış ve anılan kanun hükmünün temel hak ve
hürriyetlerin sınırlanmasında kanunilik unsurunu taşımadığı sonucuna varmıştır.
Bugün,
AYM’nin görüş değişikliği içeren bu kararı, kanun maddesinin iptali kararı
değildir. AYM, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) ilgili kanun maddesi
hükmünün; kararda bahsi geçen dengeleme ölçütleri göz önüne alınarak yeniden
düzenlenmesini önermektedir.
Önemle belirtmek isteriz ki, AYM kararında, kişilik haklarına saldırı mahiyetinde olan ve eleştiri sınırlarını aşan ve/veya kanunlarında yaptırıma bağlanan suç kapsamında yer alan haberlerin, yaptırıma tabi tutulmasının hukuk devletinin bir gereği olduğu ifade edilmektedir. Kararda, basının niteliklerini artırma ve basının özellikle ekonomik özgürlüğünün tesisini sağlama gayesiyle kurulan bir kuruma, müeyyide uygulama yetkisinin verilebileceği hükme bağlanmaktadır. Dolayısıyla AYM, Basın İlan Kurumu’nun müeyyide uygulama yetkisinin bulunduğunu açıkça ifade etmektedir.
Olağanüstü gündemle toplanan ve AYM’nin kararını bu çerçevede değerlendiren Yönetim Kurulumuz, TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. maddesinde değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Esasları kapsamında yapılan başvuruları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
