ANADOLU ÜRÜNÜ BUĞDAYI
İHRAÇ DA EDEBİLİYORDUK
29 Ekim 1938 günlü SON
POSTA Gazetesinin Tarım Ekindeki sayfaya iç geçirerek baktım. Bilmem
birilerinin utanması, sıkılması gerekir mi, gerekmez mi? Evi savaşlar sürecinde
yakılıp başına yıkılmış; yokluk, yoksulluk içindeki Anadolu halkı dışarıdan un
alırken kısa sürede Buğday ihracatına başlamıştı. Bir de yüksek teknolojinin
cirit attığı günümüze bakıyorum da, Aaahhh!..
Ahhhh!..
Dünya bilim adamlarının tamamı, buğday tarımının ilk olarak
günümüzden 11600 yıl önce (Yazı ile: onbir bin altı yüz yıl)
Anadoluda başladığını belirtiyor. Bilimsel kaynaklara göre de doğum yeri
Güneydoğu Anadolu’daki Karacadağ.
Orada büyümüş, serpilmiş ve Anadolunun bereketli ovalarından taşıp dünyaya
hükmetmiş. Bugün, dünyada mısırdan sonra en çok üretilen tarım ürünü buğday
aslen yurttaşımızdı. Ne yazık ki şimdi
el çocuğu oldu. Gıdım gıdım biriktirdiğimiz dövizi çuval çuval bastırıp
dışarıdan alıyoruz.
GELİN ARİTMETİK ÇALIŞALIM
BİRAZ
2020 yılında dünyanın
buğday üretimi 761 milyon ton olmuş. Söylemesi kolay… 1960 rakamlarına göre
3 kat artış göstermiş. Uzmanlar, içinde bulunduğumuz yüzyılda bu rakamın
sürekli artış göstereceğine inanıyor. Nedeni de, besin olarak giderek daha
değerli yer tutması. Söylemesi
Bizim aynı yıl içindeki üretimimiz ise, bölgelere göre şöyle
hesaplanmış:
İç Anadolu: 5 milyon
130 bin ton,
Marmara: 2 milyon 800
bin ton,
Güneydoğu: 2 milyon
570 bin ton
Akdeniz: 1 milyon 900
bin ton,
Karadeniz: 1 milyon
690 bin ton,
Ege: 1 milyon 200 bin
ton,
Doğu Anadolu: 1
milyon 700 bin ton,
TOPLAM: 17 milyon ton.
(Kaynak: Tokat Ticaret Odası)
Yakın bir geçmişe kadar dünyada kendi kendine yeter 7
ülkeden biriydik. Ne olduysa oldu, (Olanlardan
bazılarını çok iyi biliyorum, siz de biliyorsunuz) mercimekten börülceye, pirinçten nohuta, muzdan üzüme aklınıza ne
gelirse ithal etmeye başladık. İthal ettiğimiz buğdayın bir kısmını un ve
makarna olarak ihraç edebiliyoruz. Dünyada en çok un satan ülkeyiz. Makarnada
da ikinciyiz. Bu kalemlerde dış ticaret
fazlamız 795 milyon dolar. Fakat bunu da üzülerek yazdım. Buğdayı ithal
edeceğimize kendimiz yetiştirmeliyiz. Tarımcılar, bunun iyi bir tarım
politikasıyla rahatça sağlanacağını söylüyor.
ADANA’YA BAKALIM
Vilayetimiz Konya ve Ankara’dan sonra Türkiye’nin 3’üncü
büyük buğday üreticisi. 2020 itibariyle 622
bin ton. Eskiden birinciydik. Çiftçimiz buğday alım fiyatlarının geç
açıklanmasından rahatsız olunca mısıra yöneldi. Günümüzde mısır üretiminde
birinci durumdayız.
Tarihi incelediğimizde görüyoruz ki bundan 2000 yıl kadar öncesinden itibaren Adana Roma’nın buğday, arpa
ihtiyacının önemli bölümünü karşılayabiliyormuş. Tabii keten ve pamuk da
bol miktarda gönderiliyormuş buralardan.
