VİCDAN
Vicdan sadece insanoğlunun değil, tüm canlılarında yaşamlarındaki en büyük hissi duygudur. Doğa belgesellerinde ana olan hayvanların, yavrularına olan düşkünlüğü ve onları koruma uğuruna, canlarını bile tehlikeye atmalarının tek nedeni vicdandır. Hayvanlarda kalıcı olan vicdan duygusu, ne üzücüdür ki insanoğlunun yaşamında ise, giderek kayboluyor. Yerini çatışmalara, kavgalara, çıkar hesaplarına, hırsa ve kine bırakıyor.
Pek çok bilge, vicdan konusunda çok önemli deyimler ve
söylemlerde bulunmuşlar olup, bunlardan bazıları
ise aşağıdaki gibidir.
- En
mükemmel adalet vicdandır. Victor Hugo - İnsan,
kendi vicdanından hiçbir şey gizleyemez. Cehov - Vicdan
azabı, insanın içinde bir cehennemdir. Byron - Vicdan,
adaletin en iyi vekilidir. Mary Montagu - Kötü
bir işin en gizili şahidi vicdanımızdır. Hz. Ömer - Kapanmayan
tek yara, vicdan yarasıdır. Syrus - Vicdan,
tanrının tatlı fısıltısıdır. Edward Young - En
iyi ahlak kitabımız vicdanımızdır. Pascal - Allah’ı
tanımayan vicdan, hakimsiz mahkemeye benzer. Rousseau - İnsanlar kötülüğü,
arzuları güçlü olduğu için değil, vicdanları zayıf olduğu için yaparlar.
J.S. Mıll - Kendi
vicdanımdan korktuğum kadar, ne papadan, ne de papazlardan korkarım. Luther - Hiçbir
suçlu, kendi vicdanında berat edemez.
Juvenal - Vicdan denilen şey, birisinin bizi
gözetlediğini ihtar eden histir. Menkeen - Vicdanınız
sizi suçlamazsa, başkalarının suçlamasının hiçbir değeri yoktur. Pierre Jeanne - Bir zencinin
rengi değiştirmenin tek yolu, beyaz adamlara beyaz yürekler vermektir. Panin - Huzur dolu
bir kalple bir parça ekmek, vicdan azabı ile beraber olan zenginlikten bin kere
iyidir. Amenemope - Dünyanın
en yoksul kölesi bile, kendi vicdanı içinde hürdür. Bledsoe - Vicdanımız
kaçınılmaz bir yargıçtır. Biz onu
öldürmedikçe. Balzac - Vicdanını
hırstan koru. Hadis-i Şerif - İyi bir vicdan, en iyi yastıktır. Brentona
- İnsanlar tuhaftır.
Kötü bir şey yapmakta olduklarını hissedecek
olurlarsa, mutlaka vicdanlarını susturacak
bir sebep bulurlar. Halit Ziya Uşaklıgil - Vicdan azabı, refah içinde uyur. Rousseau
YAZAR: KEMAL ÖNAL
