ÇİĞ KÖFTE ADANA İCADIDIR

ÇİĞ KÖFTE ADANA İCADIDIR

Sene 2005 veya 2006… Uzunca bir süredir Gaziantep ile Şanlıurfa arasında “Çiğköfte senin değil benim” dalaşı var. Gazeteler bir gün Urfa dolaylarından, ertesi gün Antep dolaylarından derlemelerle sütunlar, sayfalar dolduruyor.

Anladık ki bu iki kent halkı kendi aralarında ıstıfıl olmayacak(*), araya girmek zorunda kaldık. Girmemiz de vacip olmuştu; zira çiğköfte denilen aziz nimet ikisinin de değil, Adana’nın icadıdır. İddiamız havadan değil, kayadan gelmekte. Yani taş gibi kanıtla konuşmaktayız. Nedir bu taş gibi kanıt? İşlenmiş bir kayadır. Karatepe’dedir. 2700 ya da biraz daha fazla yıl önce hüküm sürmüş Narsist Kralımız Asitavada’nın fotoğrafıdır. Tabii ki fotoğraf makinesi olmadığı için rölyef sanatkarları murçla, keskiyle işleyerek kralı ve sofrasını kaya üzerinde canlandırmışlar. Sofra deyip geçmeyin. Krallara layık bir ziyafet dergahı. Masaya kurulan kişi de Kral Hazretleri ya zaten. Kucağında aslan yavrusu ile Allah ne verdi ise geçinirken hizmetlilerden biri yelliyor, diğerleri de yiyecek taşıyor.

Masanın en göze çarpan yerinde koca bir tabak çiğ köfte. Orasında burasında marul yaprakları. O kadar canlı işlenmiş ki, neredeyse nane, maydanoz, soğan kokusunu duyar gibi oluyoruz. Haklı olarak sorabilirsiniz: “Kardeşim, çiğ köfteye benzettiğin şekiller nohutlu patlıcan dolması da olamaz mı?” Haklısınız; “Neden olmasın” demeye derim ama, bilime-ilime ters düşmeyecek kadar haddimizi biliriz. Yakın bir geçmişte ebediyete uğurladığımız son ve tek ordinaryüs profesörümüz Ekrem Akurgal özellikle belirtmiş çiğ köfte olduğunu.

Rahmetli Ordinaryüs Hocamızı daha fazla rahatsız etmeyelim; Allah uzun versin, Münih Üniversitesi’nden Ünlü Hocamız Profesör Ahmet Ünal’a kulak verelim. Diyor ki hoca, “Hitit memleketinde görme özürlüler için de çok uygun bir iş icad edilmişti. Bunların önüne birer el değirmeni konulur, kaynatılıp kurutulmuş buğdayı çekerek bulgur üretmeleri sağlanırdı. Böylece,bu garibanlar da alnının teri ile dünyalıklarını çıkarır, cemaata (Ayyy, özür dilerim, cemaat risklidir, paralelliğini o kadar duyduk ki taralelli olmamıza az kaldı) topluma yük olmazlardı.

Büyük olasılıkla bölgemiz bir körler memleketi idi. Trahom denilen ve 65 yıl kadar önce kontrol altına alınan bulaşıcı göz illeti çok yaygındı çünkü. Görmezi bölük bölük, buğdayı da harman harman olunca elbette bulgur endüstrisi için Adana biçilmiş kaftandı. Diyebiliriz ki, 3300 yıl kadar önce Adana Kızı Pudukhepa Hitit Kraliçesi olduğundan kelli Bölgemizin Saygın Kizzuvadna Krallığı ile Hitit ahfadı neredeyse bir millet olmuşlardı. Ne ise, işin tarih boyutu bu yazımızın taşrasında kalır. Diyeceğimiz o ki, buğdayı, bulguru bereketli topraklarda insanoğlu sadece mercimekli ya da domatesli pilav yapacak değil ya; oturup düşünmüşler, çiğ köfteyi icad etmişler. Çiğ köfte yoğurunca bir adım daha atıp içli köfteyi menüye dahil etmişler. Analı-Kızlı da bunların türevi olarak kazan parlatmış olmalı.

Tekrar söyleyelim. Kimse boşu boşuna hakkımızı yemesin. Çiğ Köfte Sanayii Adana’da kurulmuş ve Adana’da gelişmiştir. Elinde bizimkine benzer taş gibi kanıtı olan varsa beri gelsin.

_____________________________________

(*) Istıfıl olmak: (Adanaca) Anlaşmaya varmak.

ARAŞTIRMACI YAZAR: NURETTİN ÇELMEOĞLU