İNCİRNAME

İNCİRNAME

Çocukluğumuzun Adanasında Eylül uzaktan yüzünü gösterirken artık bağlardan dönüş hazırlıkları başlardı. Bağ işlerinde gündem incir ağırlıklı olurdu . Yaş tüketilemediği için kurutulmuş olanlar reçel yapılır, son toplananlardan belbel (pestil) sıvanırdı.

Zaten hamken ve sonra da olgunlukta kurutulanlardan yapılan reçeller  çoktaaan çömleklerde yerini bulmuştu.  İncir deyip geçemezdik. Kutsaldı. Kur´an’da adı geçiyordu.

Pekmez, turşu ve reçeller çömleklerde muhafaza edilirdi. Çömlek, içi ve dışı yeşil sırlı toprak testiye denilirdi. Doldurulduktan sonra, ağzına tertemiz bir tülbent bağlanır, bunan üzerine de büyüklerinden birkaç asma yaprağı serildikten sonra çamurla sıvanarak ağzı iyice kapatılmış olurdu.

Kışın başında bu çömlekler kurumuş çamurdan kurtarıldıktan sonra yaprak ve tülbent de çıkarılınca, maden bulmuş gibi sevinirdik. Zaten genelde ilk kalite ve lezzet kontrolü bana yaptırılırdı. Bu görev, halalarımızdaki ve amcalarımızdaki çömlekler için de geçerliydi.

Dönelim incire…

Dedik ya; kutsal ağaçtır. Bardacığı, beyazı, lap´ı, şam´ı ve ufak-tefek cigriz denileni vardır. Bir de siyahi türleri olur ki, her biri ayrı lezzet taşısa da, bizim için hiç biri reddedilebilecek gibi değildir. Tazesini de, reçellerinden her hangi birini de kahvaltıda peynirle yemeye doyum olmaz. Kendiliğinden düşen mazdakların reçeli efsanedir. Mazdak, daldaki ham incirin adıdır. Yarılarak kurutulmuş incirin tadı da asla yabana atılamaz. Olgunlardan yapılan reçele çoğu kişi lokum derdi.

İncir meyvesi haftalarca, hatta belki de aylarca toplanır da, yine bitmez. Dönüş hazırlıkları yapılırken bile, dallarda hala mazdaklar, yani olgunlaşmamış meyveler vardır. Kuşkusuz, “vardır” derken şimdiki zamanın çok gerisindeyiz; şöyle-böyle 55-60, hatta 65 yıl falan… Yani, insanların her yaz başı bağa çıkmayı sürdürdüğü yıllardayız. Daha, Adana´nın her tarafında incir ağaçlarının salındığı yıllardayız. Yani, o güzel, o bereketli, o mis kokulu, o çiçekli, o sıcak ama gecesi makul, o nemi daha az, o çok sempatik, o herkesin birbirini tanıdığı, o kaybolan çocukların bile ağız tadı ile dolaşamadan mutlaka bir tanıdık eliyle ailesine teslim edildiği, sokaklarında kulle, çelik, yılan çizgisi, sigara kartonu, gazoz tapası, fırındak, komene oynanılan Adana…

Bağ dönüşünden belki bir hafta, belki on gün kadar önce, değnek dediğimiz dal parçalarının ucuna temiz bir bezi minik ampul gibi bağlarlardı. Bez, saf zeytinyağına batırıldıktan sonra, incirin yüzündeki o benek gibi yere değdirilirdi. Buna, inciri yağlamak adı verilirdi. Amaç da, kalan ham incirlerin bir an evvel olgunlaşmasını sağlamaktı. Gerçekten, yağlandığı için mi yoksa doğal bir süreç gereği mi bilemeyiz, birkaç gün sonra meyvelerin tamamı toplanacak hale gelirdi.

Son parti reçel de, bu yaş incirlerin önce az şekerli suda kaynatılıp tahtaya serilerek suyundan arındırılması ve sonra da şeker-şerbette kaynatılması ile elde edilir ve yine yeşil sırlı çömlek içinde, ağzı tülbent üstü yaprak ve onun da üstüne çamur sıvanmış olarak şehre getirilirdi.

Şimdi bağımız yok. Sanırız bir çoğunun da artık bağı yok. Zaten Eski bağlardan eser de yok ki!..

Bağa çıkmaz olduğumuzda, yarıya pamuk ektirdik senelerce. Sonra da bir kısmını parselledik. Kalanı duruyor mu, yoksa birileri üstüne gecekondu kondurdu mu, yıllardır gidip bakmadık ki bilelim? Dursa da üstünde ağaç yok. Ağaç olsa, gidip ürün toplamaya hevesli ferdimiz yok. Toplansa da reçel kaynatacak yerimiz yok.

İyi ki o yıllarda yaşamışız haa!..

Kurban olduğum Allah, bize verdiğin nimetleri yeni yeni fark ettiğimiz için affeyle!..