LANGIRT

LANGIRT  

Bizim kuşak iyi bilir. Tıpkı plastik 45 devir plaklar, müzik kasetleri, Betmax ve ardından VHS Viedo kasetleri gibi, Langırt da uzunca bir süre zirvede kaldı. Kısa sürede, ortaokul ve liseliler arasında hızla yayıldı ve birkaç yıl hükmünü sürdürdü

“Masatopu” derdik önceleri… Hızla yayılmıştı. Adana’nın en ücra köşelerinden tutun, kent merkezindeki Erciyes Sineması köşesine kadar her tarafta langırt salonları vardı. İki masa alan ufak yerde başlıyor, çok geçmeden masa sayısını arttırıp daha geniş yerlere taşınıyordu. Salon sayısı zirveye yaklaşırken “masatopu” sözcüğü unutuldu, “langırt” öne çıktı. İleri geri hareket ettirilebilen ve ekseni etrafında döndürülen çelik çubuğa dizilmiş ayağı lastikli küçük demir adamlarla oynanırdı. Usta oyuncular, başı dönmüş dana gibi sağa sola hızla giden topu yakalayarak müthiş şut attırabiliyordu. O çok güçlü şut kaleyi bulduğunda çıkan sesle birlikte, atan oyuncu ve seyirciler koro halinde “Langırt!” diye bağırırdı.

Masanın alt tarafındaki yarıktan atılan 25 kuruş ya da jetonla dökülen belli sayıda top, her golden sonra birer birer masaya alınır, top bitince, cepte hala varsa yeniden 25 kuruş atılırdı. Saatlerce oynayan meraklılar vardı. Usta oyuncular kolay kolay para harcamaz, maliyet, doğal olarak kaybedenin sırtına binerdi. Sonradan, langırt oyunlarının giderek yükselen grafikle kumara yol açtığı görüldü. Ailelerin baskısı yetmedi, okullar şikayetçi oldu. Basın takibe aldı ve yıllar sonra langırtçılar piyasadan çekildi. Salgının başlangıcında açılan salon sahipleri esaslı biçimde yükünü tutmuştu zaten.

Langırtçılar  zamanla ek gelire yöneldiler “Tilt” diye bildiğimiz kumar makinelerini  getirdiler. Bazılarına müzik dolabı da geldi. Önü camlı, düğme konsollu, renkli ışıklarla süslenmiş şık dolaplar. İçeride, daire yuvaya dikey dizilmiş belki yüz, belki daha fazla plastik plak var. Sevilen, döneme damga vuran azı yerli, çoğu yabancı sanatçıların doldurduğu 45’lik plaklar. Dolapların önünde de kuyruklar oluşmaya başladı. Makineye 25 kuruşu atan, düğmeleri kullanarak istediği plağı çaldırabiliyordu. Genelde, yabancı moda müzik çaldırıldığı için oradaki gençlerin neredeyse tamamı, müziğin ritmine göre durup-dineldiği yerde harekete geçerdi. Yaptıkları, bir bakıma “Çakılı dans” sayılabilirdi bence. Çünkü vücut zerre kadar oynamıyor, sadece baş, boynun altında bilyeli mekanizma varmış gibi ritme uyarak ileri-geri hareket ettiriliyordu.

Birkaç kez bu salonlara ben de arkadaş grubu içinde gittim. Yanımdakiler müzik dolabının başına geçince ben de yanaşıyordum. Benden başka herkesin müziğe uyduğunu görünce utandım. Önce çekindim; baktım, olmayacak. Ben de başladım boyun hareketine. Birkaç dakika sonra uyum sağlamış, hiç anlamadığım ve daha önce dinlemediğim müziğe ve aslında arkadaşlara kendimce katıltmıştım.

Sıra arkadaşım fark etmiş; döndü, omuzlarımdan tutup, “Sen belinden eğilip kalkıyorsun. Olmaz böyle, üstüne gülerler. Boynundan kafayı oynatacaksın” dedi. Etrafımı saliseler içinde gözden geçirdim; herkes kafayı gayet güzel oynatabiliyordu. Ben de kafayı oynatmak içi çaba gösterdim. Bu kez de başımın “Evet-Hayır-Evet-Hayır…” der gibi hareket ettiğini söyledi arkadaşım. Bir eliyle alnımı, diğer eliyle de başımın arka tarafını sıkıca kavrayıp alıştırma yapmak isteyince sıkıldım; “Bırak, bırak!..” dedim, “Ben kafayı oynatmaktan vaz geçtim.”

 O zamanlar yapamamıştım; birkaç yıldır her gün defalarca kafayı oynatıyorum; hem de özel çaba göstermeden.