Kemal Önal’ın Köşe Yazısı
KÖY ENSTİTÜLERİ
Köy enstitüsü Türkiye'de ilkokul
öğretmeni yetiştirmek üzere, 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile
açılan okul türüdür. Tamamen Türkiye'ye özgü olan bu eğitim projesini, 28
Aralık 1938 tarihinde, Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve Milli Eğitim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç'un çabalarıyla kuruldu. Köylerdeki
ilkokul mezunu zeki çocuklar, bu okullarda yetiştirildikten sonra yeniden
köylere giderek, öğretmen olarak çalışmaları düşüncesiyle kuruldu. Bu okullarda
öğretilen bilgiler, köyün gereksinimlerine uyuyor ve günlük yaşamlarda
kullanılıyordu.
20 BÖLGE
Ulu Önderimiz Gazi Mustafa
Kemal Atatürk’ün de, en büyük
projelerinden birisi olan ancak kendisinin, sağlık koşulları el vermediği için,
hayata geçiremediği bu proje çerçevesinde, 20 bölgeye ayrılan ülke de, her bölge için bir köy enstitüsü kurulması ön görüldü.
Daha önce açılan köy öğretmen okulları da, köy enstitüsüne
dönüştürüldü. Kent ve kasabaların dışında, tarıma elverişli toprağa olan alanlarda
kurulan, köy enstitüsü binaların büyük
bir bölümü de, öğrenciler tarafından yapıldı.
Bu okulda kültür derslerinin yanı sıra, tarım ders ve
çalışmaları, teknik ders ve çalışmaları da yapılıyordu. Bu ders ve
uygulamalarda, erkek öğrencilere tarla, bahçe, tarımı, sanayi bitkileri tarımı,
hayvancılık, aracılık, ipek böcekciliği, balıkçılık, demircilik, motorculuk,
dülgerlik, marangozluk, duvarcılık ve betonculuk öğretiliyordu. Kız öğrencilere
de biçki, dikiş, el sanatları, örgü ve dokumacılık öğretiliyordu.
Eğitim ve öğretimde, doğaya uygunluk ve kendi- kendine çalışma ilkeleri temel alınıyordu.
Okulu bitirip öğretmen olanlar, hemen köy okullarına atanıyor, aylık ücretten
başka işlemesi için de, toprak ve tarım
araç gereçleri de veriliyordu. Öğretmenlerin tarımsal kalkınmada, köylüye
önderlik yapmaları isteniyordu. Yedi köy
enstitüsünde açılan sağlık bölümlerinde de, sağlık ocaklarında görev yapacak
sağlık memurları yetiştiriliyor ve kısa süreli kurslar da da eğitmen olarak
görev alıyorlardı.
1946’da çok partili sisteme geçilmesinden sonra, köy enstitülerine karşı çeşitli eleştiriler yönetilmeye başlandı. 1950’de Demokrat Parti başa geçti. 1954’de de köy enstitüleri kapatıldı. Aradan geçen yıllar sonrasında ise, köy enstitülerinin önemini Avrupa’nın gelişmiş ülkeleri örnek alarak, kendi eğitim sistemlerine monte ettiler. (Derleme Yazı: Kemal Önal)
