KÖY ENSTİTÜLERİ

Kemal Önal’ın Köşe Yazısı

KÖY ENSTİTÜLERİ

Köy enstitüsü Türkiye’de ilkokul öğretmeni yetiştirmek üzere, 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile açılan okul türüdür. Tamamen Türkiye’ye özgü olan bu eğitim projesini, 28 Aralık 1938 tarihinde, Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve  Milli Eğitim Genel Müdürü  İsmail Hakkı Tonguç‘un çabalarıyla kuruldu. Köylerdeki ilkokul mezunu zeki çocuklar, bu okullarda yetiştirildikten sonra yeniden köylere giderek, öğretmen olarak çalışmaları düşüncesiyle kuruldu. Bu okullarda öğretilen bilgiler, köyün gereksinimlerine uyuyor ve günlük yaşamlarda kullanılıyordu.

 20 BÖLGE

 Ulu Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün de,  en büyük projelerinden birisi olan ancak kendisinin, sağlık koşulları el vermediği için, hayata geçiremediği bu proje çerçevesinde,  20 bölgeye ayrılan ülke de, her bölge için  bir köy enstitüsü kurulması ön görüldü.

Daha önce açılan köy öğretmen okulları da, köy enstitüsüne dönüştürüldü. Kent ve kasabaların dışında, tarıma elverişli toprağa olan alanlarda kurulan,  köy enstitüsü binaların büyük bir bölümü de, öğrenciler tarafından yapıldı.

Bu okulda kültür derslerinin yanı sıra, tarım ders ve çalışmaları, teknik ders ve çalışmaları da yapılıyordu. Bu ders ve uygulamalarda, erkek öğrencilere tarla, bahçe, tarımı, sanayi bitkileri tarımı, hayvancılık, aracılık, ipek böcekciliği, balıkçılık, demircilik, motorculuk, dülgerlik, marangozluk, duvarcılık ve betonculuk öğretiliyordu. Kız öğrencilere de biçki, dikiş, el sanatları, örgü ve dokumacılık öğretiliyordu.

Eğitim ve öğretimde, doğaya uygunluk ve  kendi- kendine çalışma ilkeleri temel alınıyordu. Okulu bitirip öğretmen olanlar, hemen köy okullarına atanıyor, aylık ücretten başka işlemesi için de,  toprak ve tarım araç gereçleri de veriliyordu. Öğretmenlerin tarımsal kalkınmada, köylüye önderlik yapmaları isteniyordu.  Yedi köy enstitüsünde açılan sağlık bölümlerinde de, sağlık ocaklarında görev yapacak sağlık memurları yetiştiriliyor ve kısa süreli kurslar da da eğitmen olarak görev alıyorlardı.  

1946’da çok partili sisteme geçilmesinden sonra,  köy enstitülerine karşı çeşitli eleştiriler yönetilmeye başlandı. 1950’de Demokrat Parti başa geçti. 1954’de de köy enstitüleri kapatıldı.  Aradan geçen yıllar sonrasında ise,  köy enstitülerinin önemini  Avrupa’nın gelişmiş ülkeleri örnek alarak, kendi eğitim sistemlerine monte ettiler.  (Derleme Yazı: Kemal Önal)